ULAMAK TERSOHOR TANAH MELAYU
SIRI 2
TUAN SAYYID ALWI BIN TAHIR AL HADAD
(1884 - 1962)
Nama lengkapnya ialah Datuk Saiyid Alwi bin Thahir al-Haddad bin Abdullah bin Thaha Abdullah bin Umar bin Alwi bin Muhammad bin Alwi bin Ahmad bin Abi Bakar Abu Thahir al-Alawi asy-Syarif al-Huseini. Sampai nasabnya kepada Saidina Ali bin Abi Thalib yang kahwin dengan Saidatina Fatimah binti Nabi Muhammad s.a.w.. Saiyid Alwi bin Thahir al-Haddad dilahirkan di Bandar Qaidun, Hadhramaut, Yaman pada 14 Syawal 1301 H/7 Ogos 1884 M
Dalam Tasynif al-Asma' oleh Abi Sulaiman Mahmud Sa'id bin Muhammad Mamduh menyebut bahawa Saiyid 'Alwi bin Thahir al-Haddad meninggal dunia di Jakarta, ibu kota Indonesia, pada bulan Jamadilakhir 1382 H (hlm. 383). Nik Yusri Musa dalam kertas kerja berjudul Polemik Datuk Sayed bin Tahir al-Haddad dan A. Hassan Bandung: Gambaran Pemikiran Fiqh Nusantara menyebut bahawa Saiyid Alwi bin Thahir al-Haddad meninggal dunia pada 14 November 1962 M dan dikebumikan di Tanah Perkuburan Islam Mahmudiah Johor Bahru (lihat Prosiding Nadwah Ulama Nusantara III, 2005 M/1427 H, hlm. 538).
Ditinjau dari segi tarikh wafat kedua-dua maklumat di atas adalah sepakat kerana 14 November 1962 M adalah bersamaan dengan 17 Jamadilakhir 1382 H. Tetapi tempat wafat masih perlu ditinjau kerana Tasynif al-Asma' hanya menyebut Saiyid Alwi bin Thahir al-Haddad wafat di Jakarta dan tidak menyebut di mana dikebumikan.
Dalam kertas kerja Nik Yusri Musa pula dinyatakan bahawa beliau dikebumikan di Johor Bahru, tetapi tidak menyebutkan di mana sebenarnya Saiyid Alwi bin Thahir al-Haddad wafat. Apakah memang benar beliau wafat di Jakarta kemudian jenazahnya dibawa ke Johor Baharu juga tidak dijelaskan. Sekiranya benar beliau wafat di Jakarta ada kemungkinan dikebumikan di Jakarta ataupun Bogor kerana Saiyid Alwi bin Thahir al-Haddad sebelum ke Johor memang tinggal di sana. Murid beliau pun memang ramai di Jakarta dan Bogor.
Seperkara lagi ketika tarikh wafat Saiyid Alwi bin Thahir al-Haddad, 14 November 1962 M itu, urusan penerbangan dari Jakarta ke Singapura mungkin sedikit terganggu kerana detik-detik awal konfrontasi Indonesia-Malaysia, sedangkan Singapura ketika itu dalam Malaysia. Oleh itu sejarah yang demikian perlu diselidiki dengan lebih kemas lagi.
Dalam kertas kerja Nik Yusri Musa juga dinyatakan bahawa Saiyid Alwi bin Thahir al-Haddad bertugas sebagai Mufti Kerajaan Negeri Johor dari tahun 1934 - 1961 (Ibid, hlm. 538). Maklumat ini berbeza pendapat dengan tulisan Othman bin Ishak dalam buku Fatwa Dalam Perundangan Islam yang menyebut bahawa Datuk Saiyid Alwi bin Thahir al-Haddad menjadi Mufti Johor tahun 1934 - 1941, Datuk Haji Hasan bin Haji Yunus menjadi Mufti Johor 1941 - 1947 dan Datuk Haji Abd. Jalil Hasan menjadi Mufti Johor 1961 - 1964 (lihat terbitan Fajar Bakti, 1981, hlm. 31).
Mufti Johor yang berikutnya ialah Datuk Haji Abd. Rahim bin Haji Yunus tahun 1965 - 1977. Sesudahnya ialah Datuk Saiyid Alwi bin Abdullah al-Haddad. Mengenai nama ini hendaklah diperhatikan bahawa pada hujung nama sama-sama menggunakan ‘al-Haddad’. Jadi bererti ada dua orang keturunan ‘al-Haddad’ yang pernah menjadi Mufti Kerajaan Johor.
PENDIDIKAN
Guru-gurunya di Hadhramaut ialah Habib Ahmad bin al-Hasan al-Attas al-Alawi, Habib Thahir bin Umar al-Haddad, dan Habib Muhammad bin Thahir al-Haddad. Banyak bidang ilmu tradisi yang beliau peroleh daripada keluarganya sendiri yang berketurunan Nabi Muhammad s.a.w..
Sungguhpun demikian yang lebih diutamakan ialah tentang hadis dan ilmu-ilmu yang dibangsakan kepada hadis itu. Berkali-kali Saiyid Alwi al-Haddad menamatkan kitab as-Sittah, Riyadh ash-Shalihin, Bulugh al-Maram, Jami' ash-Shaghir. Sehubungan dengan hadis Saiyid Alwi al-Haddad juga mempelajari kitab-kitab mengenai sanad hadis di antara kitab-kitab itu ialah ad-Dhawabidh al-Jaliyah fi al-Asanid al-'Aliyah karya Syeikh al-Allamah al-Musnid Syamsuddin Abdullah bin Fathi al-Farghali al-Hamisyi. Demikian juga kitab ats-tsabat yang berjudul as-Samth al-Majid karya Syeikh al-Allamah al-Musnid Shafiyuddin Ahmad bin Muhammad al-Qasyasy al-Madani. Saiyid Alwi al-Haddad telah berhasil memperoleh ilmu dan ijazah daripada para gurunya serta dengan sanad-sanad yang bersambung.
Selain guru tersebut, Saiyid Alwi al-Haddad juga memperoleh ilmu daripada ayah saudaranya Imam Habib Abdullah bin Thaha al-Haddad, juga dengan Habib Thahir bin Abi Bakri al-Haddad. Guru-guru beliau yang lain pula ialah al-Mu'ammar Sirajuddin Umar bin Utsman bin Muhammad Ba Utsman al-Amudi ash-Shiddiqi al-Bakari. Saiyid Alwi al-Haddad juga sempat mendengar riwayat hadis daripada al-Allamah as-Saiyid 'Abdur Rahman bin Sulaiman al-Ahdal yang wafat tahun 1250 H/1834 M.
Diriwayatkan bahawa Saiyid Alwi al-Haddad ialah seorang yang sangat cergas. Sedikit saja belajar namun pencapaian pengetahuan terlalu banyak. Ketika berumur 12 tahun Saiyid Alwi al-Haddad tamat belajar Ihya' 'Ulum ad-Din karya Imam al-Ghazali. Dalam usia 17 tahun beliau telah mulai mengajar dan mengajar kitab yang besar-besar dan ilmu yang berat-berat dalam usia 20 tahun. Ilmu-ilmu yang beliau ajar dalam usia itu ialah ilmu tafsir, hadis, fiqh, usul fiqh, tarikh, falak, nahu, sharaf, balaghah, falsafah dan tasawuf.
PEMIKIRAN
Saya mulai mengikuti tulisan-tulisan Saiyid Alwi al-Haddad sejak tahun 1966, iaitu yang dimuat dalam Warta Jabatan Agama Johor. Salah satu karya Saiyid Alwi al-Haddad bagi saya yang cukup menarik ialah sebuah karya yang diterjemahkan ke dalam bahasa Indonesia yang diberi judul Sejarah Islam di Timur Jauh. Saya ringkaskan saja bahawa karya Saiyid Alwi al-Haddad yang telah diketahui sebagai berikut:
1. Anwar al-Quran al- Mahiyah li Talamat Mutanabi' Qadyani (dua jilid).
2. Al-Qaul al-Fashl fi ma li al-Arab wa Bani Hasyim min al-Fadhal. Kitab ini terdiri daripada dua jilid. Kandungannya merupakan sanggahan terhadap fahaman pembaharuan Islam yang dibawa oleh Syeikh Ahmad bin Muhammad as-Surkati as-Sudani.
3. Al-Khulashah al-Wafiyah fi al-Asanid al-'Aliyah. Kitab ini menggunakan nama keseluruhan guru Saiyid Alwi al-Haddad tentang qiraat dan ijazah.
4. 'Iqd al-Yaqut fi Tarikh Hadhramaut.
5. Kitab as-Sirah an-Nabawiyah asy-Syarifah.
6. Dalil Khaidh fi 'Ilm al-Faraidh.
7. Thabaqat al-'Alawiyin (sepuluh jilid).
8. Mu'jam asy-Syuyukh.
9. 'Uqud al-Almas bi Manaqib al-Habib Ahmad bin Hasan al-'Athas.
Sekiranya kita sempat membaca keseluruhan karya Saiyid Alwi al-Haddad yang tersebut di atas, dapat disimpulkan bahawa sangat luas pengetahuan yang beliau bahaskan. Saiyid Alwi al-Haddad diakui sebagai seorang tokoh besar dalam bidang sejarah, ahli dalam bidang ilmu rijal al-hadis.
Lebih khusus lagi sangat mahir tentang cabang-cabang keturunan ‘al-'Alawiyin’ atau keturunan Nabi Muhammad s.a.w.. Setahu saya memang tidak ramai ulama yang berkemampuan membicarakan perkara ini selain Saiyid Alwi al-Haddad. Boleh dikatakan tidak ada ulama dunia Melayu menulisnya secara lengkap. Sekiranya ada juga ia dilakukan oleh orang Arab keturunan Nabi Muhammad s.a.w. seperti yang pernah dilakukan Saiyid Utsman bin Abdullah bin Aqil bin Yahya al-Alawi, Mufti Betawi.
Saiyid Alwi al-Haddad ialah seorang ulama yang berpendirian keras dan tegas mempertahankan hukum syarak. Gaya berhujah dan penulisan banyak persamaan dengan yang pernah dilakukan oleh Saiyid Utsman bin Abdullah bin Aqil bin Yahya al-Alawi, Mufti Betawi. Saiyid Alwi al-Haddad selain menyanggah pendapat dan pegangan Syeikh Ahmad bin Muhammad as-Surkati yang lebih keras dibantahnya ialah A. Hassan bin Ahmad Bandung.
Bukan Saiyid Alwi al-Haddad saja yang menolak pegangan A. Hassan bin Ahmad Bandung tetapi perkara yang sama juga pernah dilakukan oleh Haji Abu Bakar bin Haji Hasan Muar. Sanggahan Haji Abu Bakar Muar terhadap A. Hassan Bandung berjudul Majlis Uraian Muar-Johor. Di bawahnya dijelaskan judul, “Pada menjawab dan membatalkan Al-Fatwa pengarang Persatuan Islam Bandung yang mengatakan babi itu najis dimakan bukan najis disentuh dan mulut anjing pun belum tentu najisnya.” Sebenarnya apabila kita meninjau sejarah pergolakan Kaum Tua dan Kaum Muda dalam tahun 1930-an itu dapat disimpulkan bahawa semua golongan ‘Kaum Tua’ menolak pemikiran A. Hassan Bandung itu khususnya Kerajaan Johor yang muftinya ketika itu Saiyid Alwi al-Haddad yang mengharamkan karya-karya A. Hassan Bandung di Johor.
Saiyid Alwi al-Haddad mengembara ke pelbagai negara, antaranya Somalia, Kenya, Mekah, Indonesia, Malaysia dan lain-lain. Di negara-negara yang pernah beliau singgah, beliau berdakwah dan mengajar.
Di Jakarta, Saiyid Alwi al-Haddad pernah mengajar di Madrasah Jam'iyah al-Khair yang diasaskan oleh keturunan ‘Saiyid’ di Indonesia. Madrasah Jam'iyah al-Khair ialah sekolah Islam yang mengikut sistem pendidikan moden yang pertama di Indonesia, Saiyid Alwi al-Haddad pula termasuk salah seorang guru yang pertama sekolah itu diasaskan. Bahkan beliau ialah Wakil Mudir sekolah itu.
Mudirnya ialah Saiyid Umar bin Saqaf as-Saqaf. Para guru didatangkan dari pelbagai negara. Antara mereka ialah Ustaz Hasyimi yang berasal dari Tunis, Syeikh Ahmad bin Muhammad as-Surkati yang berasal dari Sudan (mengajar di Madrasah Jam'iyah al-Khair tahun 1911 - 1914), Syeikh Muhammad Thaiyib al-Maghribi yang berasal dari Maghribi, Syeikh Muhammad Abdul Hamid yang berasal dari Mekah.
Selain mengajar di Jakarta beliau juga pernah mengajar di Bogor dan tempat-tempat lain di Jawa. Muridnya sangat ramai. Antara tokoh dan ulama besar yang pernah menjadi murid Saiyid Alwi al-Haddad ialah:
1. Saiyid Alwi bin Syaikh Bilfaqih al-Alawi.
2. Saiyid Alwi bin Abbas al-Maliki.
3. Saiyid Salim Aali Jindan.
4. Saiyid Abu Bakar al-Habsyi
5. Saiyid Muhammad bin Ahmad al-Haddad.
7. Saiyid Abdullah bin Abdul Qadir Bilfaqih.
8. Saiyid Husein bin Abdullah bin Husein al-Attas.
9. Syeikh Hasan Muhammad al-Masyath al-Makki.
10. Kiyai Haji Abdullah bin Nuh.
.
TUAN GURU HJ YAHYA KUPANG
(1906-1959)
Nama sebenar Hj Yahya bin Muhammad Taha bin Idris. Beliau dilahirkan di Kg Pisang, Kupang, Baling, Kedah. Keturunan beliau berasal dari Pattani, Thailand. Beeliau belajar al-Qur'an dengan bapa saudaranya Awang Besar dan Tuan Guru Hj Ahmad Awang Besar.
Beliau juga belajar di Sekolah Melayu Sik hingga Darjah 3. Kemudian beliau mengaji di Pondok dan menadah kitab dengan TG Hj Yaakub selama 6 tahun. Seterusnya menyambung pelajaran di Makkah selama 12 tahun. Antara gurunya di Makkah dan Tanah Melayu ialah TG Haji Daud Fathoni, TG Hj Yahya Reman, Pak Da Eil, Syekh Mukhtar Utarid, Syeikh Muhammad Ali al-Maliki, Syeikh Syed Alawi dan lain-lain.
Semasa zaman dharurat di Malaya, beliau bersama Pak Su Hj Ahmad berarak sambil bertakbir dan berzikir dgn kuat sehingga komunis mengundurkan diri. Beliau juga dijemput menghalau komunis di Batu Kurau. Perak. Beliau melahirkan murid yang ramai dan dipercayai seorang yang mempunyai kiramah.
Beliau meninggal dunia petang Khamis di rumah isteri ketiganya pada tahun 1959. Dikuburkan di Tanah Perkuburan Masjid al-Huda, Kg Hangus, Kedah.
TUAN GURU HJ NIK MAN KHATIB
(1911 - 1968)
Nama sebenarnya ialah Tuan Hj Abdul Rahman bin Abdullah bin Abdul Samad. Dilahirkan pada tahun 1911 di Kubang Pasu, Kota Bharu, Kelantan di zaman Sultan Muhammad ke IV. Pada masa pemerintahan baginda Kelantan baru memulakan zaman kemajuannya.
Bapanya salah seorang ulamak terbilang di Kelantan. Beliau mula belajar ilmu Feqh dan Tasawuf dengan ayahnya dan TG Hj Ahmad Mannan dan lain-lain. Beliau beramal dengan Tarikat Ahmadiyyah.
Beliau meneruskan pengajiannya ke Makkah pada tahun 1935. Seorang yang warak dan amat merendah diri. Beliau adalah sahabat baik TG Hj Daud Bukit Abal. Beliau dilantik menjadi Imam Tua Masjid Muhammadi pada tahun 1946. Beliau dilantik oleh Sultan Kelantan menjadi ahli Jemaah Ulamak MAIK pada tahun 1949.
Beliau meninggal dunia pada 22 Jan 1968 dalam usia 57 tahun.
TUAN GURU DATO' HJ AHMAD MAHER
(1904 - 1968)
Namanya ialah Tuan Hj Ahmad Maher bin Haji Ismail. Beliau dilahirkan pada bulan November 1904 bersamaan tahun 1324H di Ma'ala, Makkah oleh ibunya Hj To' yang datang ke Makkah dengan ayahnya untuk mengerjakan haji dan menuntut ilmu. Ayahnya yg dikenali dengan Tok Kemuning mengajar anaknya menghafaz al-Qur'an, Bahasa Arab dan kitab2 agama. Beliau juga masyhur dengan gelaran Tok Ayah.
Pada usia 9 tahun, beliau kemudian kembali ke Kelantan, menetap di Kemuning, Machang. Berpindah ke Bachok dan akhirnya di Kubang Pasu dan diserahkan untuk belajar di Pondok Tok Kenali dan kemudiannya mengikuti halaqah kitab di Masjid Besar Kota Bharu. Di samping itu berguru juga kepada Tok Kenali, Hj Ali Pulau Pisang,Tok Khatib Haji Nik Abdullah, Haji Ahmad Hakim dan Maulana Tok Khurasan Hj Yaakob Gajah Mati dan lain-lain.. Balik dari Makkah . Antara kitab yg dipelajar ialah Misykat Masabih, Sunan Tirmidzi,, Mantiq al-Qurtubi dan Ihya' Ulumiddin.
Pada tahun 1925, beliau berangkat ke Mesir untuk menyambung pelajaran di Universiti Al Azhar, di mana beliau beroleh gelaran "Maher" daripada gurunya Syeikh Mohd. Bakhit bin Husain al-Hanafi kerana kemahirannya dalam ilmu Usul al-Fiqh dan Balaghah.Allahyarham adalah seorang yang pandai dan pintar berbahas. Beliau juga dikurniakan daya ingatan yang luar biasa. Beliau merupakan anak Melayu yang pertama yang pernah mendapat Syahadah Ulya (Sijil Tinggi) di Mesir dalam masa singkat di al-Azhar Syarif. Beliau banyak menghafaz mutun dan bijak berhujjah.
Sekembali ke Kelantan, beliau dilantik menjadi Nazir Pelajaran di Pejabat Pelajaran MAIK pada 1hb Julai 1931, dan kemudiaannya pada 15hb Oktober 1935, menjawat jawatan Qadhi Besar Kelantan. Pada tahun 1938 dilantik sebagai Mufti Khas Sultan Ismail. Berikutan permohonan bersara oleh Dato' Haji Ibrahim Yusoff daripada jawatan Mufti pada Jun 1941, beliau dilantik memangku jawatan berkenaan sehinggalah apabila beliau disahkan dalam jawatannya pada 1hb Januari 1945.
Dato' Haji Ahmad Maher ialah seorang Mufti yang mempunyai banyak kebolehan. Di samping alim dalam berbagai-bagai ilmu Islam dan ilmu-ilmu alat, beliau juga seorang pentadbir yang cekap dan berdedikasi. Selama tempoh perkhidmatannya selaku Nazir. Pelajaran MAIK, beliau telah mengadakan beberapa pembaharuan dalam sistem kurikulum pengajian halaqah kitab di Masjid Muhammadi Kota Bharu. Kerana pembaharuan-pembaharuan beliau inilah Masjid Muhammadi kemudiannnya muncul menjadi sebuah pusat pengajian ilmu-ilmu Islam secara teratur dan sistematik sehingga berjaya melahirkan ramai ilmuan Islam yang terkenal dan dihormati. Setakat ini, beliau adalah Mufti Kelantan tunggal yang pernah dilantik menjadi Yang Dipertua Majlis Agama Islam Kelantan (1955-1960.
Sebagai ulama' terkenal, beliau menerima ramai pelajar yang ingin berguru dengannya tentang ilmu agama. Di antara muridnya yang juga menjadi ulama yang tidak kurang juga terkenal ialah Haji Yahya Junid, Padang Lumut, Kedah. Tuan Omar Haji Abdul Aziz Abu Bakar, Pondok Terusan, Kelantan. Haji Mokhtar Ismail, Pekalang Asar, Perlis. Haji Husin Hafiz Umbai, Melaka. Lebai Isa Kaplo, Kedah. Haji Ahmad Osman Kodiang, Kedah. Haji Osman Bukit Besar, Kedah. Haji Abdul Jalil Sungaui Udang, Melaka Ustaz Mohd Nor Salleh Sumatra, Perak dan kemudian berhijrah ke Kelantan, menetap di Banggol Ara. Haji Awang Beta, Kelantan. Haji Ismail Cenderung Batu, Kelantan. Beliau pernah dianugerah pingat S.P.M.K, D.J.M.K dan gelaran Datok Kaya Purba oleh Sultan Yahya Petra ibni Almarhum Sultan Ibrahim. Kekal menjadi Mufti sehingga ke akhir hayatnya pada 16hb Mac 1968 atau 17 Zulhijjah 1387, ketika beliau berusia 65 tahun 5 bulan. Beliau dikebumikan di Kubur Banggol, Kota Bharu, Kelantan. Allahyarham meninggalkan anak yang ramai.
Pada bulan Okt 1935 dilantik menjadi Qadhi Besar Kelantan. Pada tahun 1938 dilantik sebagai Mufti Khas Sultan Ismail. Pada tahun 1941 dilantik sebagai Mufti Kelantan hingga akhir hayat. Pernah berlaku debat "Jilatan Anjing" beliau bersama TG Hj Ibrahim mempertahankan Mazhab Syafi'ie. Manakala Hj Abbas Taha, Hj Wan Musa & Dr Burhanuddin Helmi dengan fahaman Kaum Muda. Debat dimenangi beliau apabila Hj Abbas Taha gagal membalas hujahnya.
Beliau meninggal dunia pada hari Sabtu 17 Zulhijjah 1387 bersamaan 16 Mac 1968. Dimakamkan di Kubor Banggol, Kota Bharu.
TUAN GURU PAKCU HIM GAJAH MATI
(1894- 1968)
Nama sebenarnya ialah Haji Wan Ibrahim bin Haji Wan Kadir merupakan salah seorang ulamak Kedah yang masyhur. Berusaha memberi ilmu pengetahuan serta menolak pandangan yang menyeleweng tentang akidah.
Beliau dilahirkan di Pattani pada tahun 1894 tetapi menetap di Kedah. Beliau adalah adik kepada Tuan Guru Pak Da Ali Pattani yang masyhur mengajar di Makkah. Ayahnya ialah TG Hj Wan Kadir Wan Mustafa (Tok Bendang Daya). Beliau belajar dengan ayahnya kemudiannya dengan Tok Jakar di Bermin, Pattani dan kemudiannya merantau untuk belajar di Makkah. Beliau menguasai penulisan syair Arab. Buku Qawaid Feqhiyyah ditulis dalam syair. Mempunyai hubungan yang rapat dengan Tok Kenali.
Beliau kemudian pulang ke tanah air, Kedah dan berkahwin dan membuka pondok di Kg Gajah Mati, Pendang. Pondoknya mendapat sambutan hangat. Beliau mengajar Fathul Wahhab, Sahih Bukhari dan lain-lain. Kitabnya Fathul Jalil Wa Syifa' al-Ghalil ditulis untuk menolak pandangan Qidam Mustahil.
Beliau meninggal dunia pada tahun 1968 dalam usia 74 tahun dan meninggalkan 11 orang anak dan jenazah beliau dikebumikan Kg Gajah Mati, Pendang, Kedah.
sumber: al-ghari.blogspot.com
TUAN GURU HAJI YUSUF SAAD
(1894- 1968)
Beberapa tahun kemudian, beliau melanjutkan lagi taraf pendidikannya dengan memilih sebuah sekolah pondok yang begitu masyhur di Pulau Pinang iaitu Madrasah Daeratul Maarif Kepala Batas yang ketika itu dipimpin oleh Tuan Guru Abdullah Fahim. Selepas itu beliau kemudian memilih sebuah lagi pusat pengajian Pondok yang masyhur iaitu Madrasah Manabil Ulum Wamataliu'nujum yang dipimpin oleh Tuan Guru Sheikh Osman Jalaluddin. Di sinilah kewibawaan beliau mula terselah apabila Tuan Guru Sheikh Osman Jalaluddin memberikan kepercayaan kepada beliau 'mengepalai' kumpulan usrah dan muzakarah bersama-sama Tuan Guru Haji Talib bin Haji Putih (abang ipar beliau).
TUAN GURU HAJI MOHD ZAIN ABDUL RAHMAN
(1883 - 1943)
Haji Mohd Zain bin Haji Abdul Rahman dilahirkan di Kampung Paya Semambu Relau, Kedah, pada tahun 1883.Anak sulung daripada 8 orang adik beradik.Semasa kecil Haji Mohd Zain mempelajari ilmu Al-Quran dan agama daripada ayahnya sendiri iaitu Haji Abdul Rahman bin Ateng, seorang imam di Kampung Relau yang amat disegani.Daripada 4 orang anak lelaki Hj. Abdul Rahman, Mohd Zain merupakan anak yang paling cerdik dan cepat menerima ilmu yang diajar.Sebelum meningkat dewasa, beliau telah dihantar belajar kepada beberapa orang tuan guru di sekitar utara negeri Kedah.Paling lama beliau menuntut ialah di Pondok Kampung Pulau Pisang, Kedah.Tidak diketahui disini siapakah guru-guru beliau ketika itu.Setelah mendapat tauliah dan ijazah daripada beberapa orang gurunya di Kedah, pada tahun 1924 beliau telah berhijrah ke negeri Melaka yang bersejarah dan membuka sebuah sekolah pondok di Kampung Paya Rumput, Alor Gajah yang diberi nama Madrasah Ad Diniah.Beliau telah berkahwin dengan Puan Aishah binti Ismail dan mendapat 5 orang puterii.
Nama Hj.Mohd Zain bin Hj. Abdul Rahman tercatat dalam sejarah Melaka antara 4 orang ulama masyhur yang membuka sekolah pondok.Selain daripada alim dengan ilmu agama Hj. Mohd Zain juga mahir dengan beberapa ilmu kebatinan, beliau cekap bermain senjata seperti keris dan tekpi. Beliau juga mahir dengan ilmu penangkap.Pada bulan Safar 1352 bersamaan Jun 1932, Hj.Mohd Zain pulang ke Sungai Bakap dan membuka pondok Ad Diniah Islamiah di Jalan Stesen dengan menggunakan nama pondok yang ditinggalnya di Melaka.Pada malam Ahad 2 Safar 1362 bersamaan 7 Februari 1943, ketika menjelang subuh Tuan Guru Haji Mohd Zain pulang ke rahmatullah.Walaupun telah meninggal, penyebaran ilmu dan dakwah Islamiah berjalan terus dibawah pimpinan menantu sulung beliau iaitu Tuan Guru Haji Shapee bin Haji Harun.
TUAN GURU HAJI AHMAD BIN TUAN HUSSIN
(1906 - 1977)
Tuan Guru Haji Ahmad atau nama sebenarnya Ni'matullah Ahmad bin Tuan Hussin. Dilahirkan pada 17 Jun 1906 di Kampung Bohar, Mukim Titi Gajah Alor Setar, Kedah. Pendidikan awal beliau di Sekolah Melayu Chourasta Pulau Pinang, manakala Pendidikan Agama dan Bahasa Arab beliau belajar daripada ayahandanya sendiri iaitu Tuan Hussin KedaH.
Beliau meneruskan usaha ayahandanya menerajui Madrasah Khairiah Islamiah di kampung itu, pernah menjawat jawatan sebagai Kadi Besar Pulau Pinang pada tahun 1965 hingga 1974, dan pernah dipilih sebagai Ahli Parlimen Kawasan Kerian, Perak pada tahun 1955. Tuan Guru Haji Ahmad meninggal dunia pada tahun 1977 ketika usia beliau 71 tahun.
TUAN GURU HAJI SALLEH BIN MASRI
(1875 - 1971)
Haji Salleh Masri ialah Haji Salleh bin Baki.Dilahirkan di Kampung Rasah,Negeri Sembilan pada tahun 1875.Keluarganya berasal dari Tembusi, Sumatera.Ketika berusia tujuh tahun,beliau memasuki sekolah Melayu Bukit Nenas, Seremban.Selepas tiga tahun,beliau mula cenderung mempelajari ilmu agama.Pada tahun 1886, Haji Salleh Masri ke Sekolah Agama Bersilam, Langkat, Sumatera.Beliau berguru kepada Syeikh Abdul Wahab, ulama keterunan Arab yang masyhur di Sumatera.Menjelang tahun 1893, beliau pulang ke tanah air.Sesudah itu, beliau terus mendalami ilmu agama dengan berguru kepada Haji Zainal Abidin Al-Fatani( Haji Minal) di Madrasah Sungai Dua, Butterworth, Seberang Prai selama tiga tahun.Fakih Mohd Salleh berguru pula selama tiga tahun kepada Imam Ahmad di Madrasah Padang Lalang, Bukit Mertajam, Seberang Prai.Dengan mendapat galakkan daripada Imam Ahmad, Fakih Salleh akhirnya melanjutkan pengajian Islam di Mesir. Pemergiannya itu dibiayai oleh keluarganya sebanyak RM1,000.
Pada tahun 1899,beliau dikatakan antara anak Melayu yang pertama belajar di Al-Azhar.Ketika di universiti, Fakih Salleh pernah berguru kepada Syeikh Muhammad Khatib, iaitu pejuang islah ynag diutarakan oleh reformis Muhammad Abduh.Apabila bapanya meninggal dunia pada tahun 1903, Fakih Salleh mengambil keputusan pulang ke tanah air kerana orang yang menyara pembelajarannya tiada lagi.Seorang hartawan dari Bukit Mertajam,iaitu Haji Abbas Haji Othman bersedia untuk membantunya.
Pada tahun 1905, Fakih Salleh memperolehi Ijazah Alliyyah.Pada akhir tahun, apabila kembali ke tanah air, Fakih Salleh telah disambut dengan meriahnya di Pelabuhan Pulau Pinang.Akhirnya Fakih Salleh berkahwin dengan Hajah Saadiah Haji Abbas, iaitu anak kepada pembantunya ketika belajar di Mesir yang dianggap sebagai bapa angkatnya.Pada tahun 1906, Haji Salleh Masri menubuhkan Madrasah Al-Masriyah dan mentadbirkannya hingga tahun 1950 sebelum ke Mekah bagi kali kedua.Selepas itu,anaknya mengendalikan madrasah itu. Beliau meninggal dunia pada 30 Mei 1971 di Mekah
sumber: www.tokoh1038.blogspot.com
No comments:
Post a Comment